Health Care in Uganda

Mijn eerste weekje stage bij St. John's Health Centre net buiten Tororo zit er bijna op. We gebruiken nu zelf de Matatu om er te komen maar het probleem is nog steeds dat ze pas rijden als ze helemaal vol zitten. Vanmorgen heb ik anderhalf uur moeten wachten voordat we eindelijk gingen rijden... Killing. De andere optie is een Boda boda maar ik ben nog niet op het punt aangekomen dat ik zonder helm achterop bij zo'n mannetje durf te stappen om vervolgens op de snelweg alle vrachtwagens, kinderen, fietsers, koeien en Matatu's te ontwijken.

Het is wel op zijn plaats om te zeggen dat de gezondheidszorg in Uganda er iets anders uitziet dan in Nederland. Jullie zijn vast allemaal wel eens in een Nederlands ziekenhuis of op een huisartsenpost geweest. Het is er altijd druk. Artsen, verpleegkundigen, chirurgen, anesthesisten, receptionisten, patiënten, familie van patiënten... Alles loopt door elkaar heen. Hier in Uganda (in ieder geval in het Health Centre waar ik nu stage loop) ben je blij als er meer dan 3 patiënten komen op een dag. Het week-/maandprogramma ziet er als volgt uit:

Op maandag, woensdag en vrijdag is er eigenlijk niks speciaals. Nursing assistant Esther vertelde dat er per dag soms 5, soms 2, of soms zelfs 0 patiënten naar het Health Centre komen. Wat doe je dan de rest van de dag? Wachten. Er komen patiënten met allerlei klachten maar malaria komt toch wel het meeste voor hier. St. John's Health Centre bestaat uit een consultatie kamer, een behandelkamer, een laboratorium, een medicijnkast en een keuken. Lees: kleine vervallen kamertjes met primitieve middelen. St. John's is erg goedkoop om de drempel tot gezondheidszorg niet te hoog te maken. Maar ondanks de goedkope prijzen kunnen veel patiënten het alsnog niet betalen. Het mooie aan St. John's is dat ze nooit zorg weigeren. Vaak hebben de patiënten maar de helft van het geld en laatst betaalde een oud vrouwtje met twee maïskolven.

St. John's besteed veel aandacht aan Family Planning. Over het algemeen hebben vrouwen hier niks te zeggen over het aantal kinderen dat ze krijgen van hun man. Er was een jonge vrouw, ik schat begin 20, die al drie kinderen had. Ze had een jaar geleden een hormoonstaafje laten plaatsen om zwangerschap te voorkomen. Haar man was het hier niet mee eens en is bij haar weg gegaan. Door het staafje te laten verwijderen hoopte ze dat haar man weer bij haar terug zou komen. Als Nederlander vind ik het erg moeilijk om te begrijpen hoe de mannen hier denken. Het hebben van veel nakomelingen is denk ik een vorm van status hebben. Of er wel of niet genoeg geld is om alle kinderen te onderhouden doet er niet toe. De man zal ook nooit voor de kinderen zorgen, dit is de taak van de vrouw. De man brengt het geld binnen.

Elke dinsdag wordt er een Outreach georganiseerd. Op zo'n ochtend gaan er twee mensen van het Health Centre + twee stagiaires op Boda bodas de community in (ja, ik heb er toch op gezeten, het was minder eng dan ik dacht maar over de snelweg naar stage durf ik toch nog niet aan). Afgelopen dinsdag ben ik op een Primary School geweest om daar Tetanus-vaccinaties te geven aan meisjes boven de 12 jaar en om ontwormingstabletten uit te delen aan jongens en meisjes van alle leeftijden. Dit was op z'n Oegandees erg chaotisch en ongeregeld maar ook dat heeft zo zijn charmes. Er liep een leraar rond met een stok in zijn hand die de kinderen netjes in rijen en op afstand hield. Dit was wel akelig om te zien... Zodra hij zijn stok alleen al omhoog hield renden er kinderen weg. De kinderen waren erg nieuwsgierig naar ons maar tegelijkertijd erg bang. Er werd gevraagd wie de Mzungu's wilde komen begroeten en een kind antwoordde met: "Only if I wear gloves!" (handschoenen dus).

Ik voelde me een soort Moeder Theresia, maar dat kwam voornamelijk door mijn outfit. Ugandese vrouwen dragen amper broeken en de verpleegkundigen hier werken in jurken met nette damesschoenen. Voordat ik naar Uganda kwam heb ik nog even flink inkomen moeten doen aangezienik normaal gesproken in spijkerbroeken en op sneakers rondloop. Ik herken mezelf haast niet als ik in de spiegel kijk.

Elke donderdag komt er een vaccinator. Moeders kunnen dan naar St. John's komen om hun baby's gratis te laten vaccineren. De opkomst was ontzettend groot de laatste keer: 80 baby's! Ik heb zelf ook een paar baby's gevaccineerd!! En wauw, ik heb nog nooit zoveel schattige baby's bij elkaar gezien. Ik smolt helemaal! Dit was toch even een momentje van: "Ja, hier kwam ik voor."

Elke laatste donderdag van de maand is er een arts aanwezig in het Health Centre. Op deze dagen is het ontzettend druk. Tientallen mensen wachten om door de dokter gezien te worden. De rest van de maand doen de Nursing assistants de consulten waarbij ze diagnose stellen en medicatie/behandeling voorschrijven en vaak ook uitvoeren (tenzij het niet gedaan kan worden in het Health Centre, dan worden de patiënten doorgestuurd naar het ziekenhuis in Tororo). Verpleegkundigen zijn er niet.

Morgen is het alweer vrijdag en mijn laatste stagedag van deze week. Weekend. In het weekend is het Health Centre niet open dus hebben we tijd om wat van het land te zien en cultuur te snuiven. Uganda is ontzettend mooi. Overal waar je kijkt is het groen. Wat een natuur! Loofbomen, dennebomen, palmbomen, maïsvelden, theevelden. PRACHTIG!! Maar... Veel natuur brengt natuurlijk ook veel beestjes met zich mee. Ik heb net een kakkerlak gevangen en naar buiten gegooid. Het was een verschrikkelijke ervaring.

Mijn stage hier belooft veel. Veel uren wachten, maar ook veel nieuwe dingen leren. Ik ben benieuwd met wat voor speciale ervaringen ik straks terugkom naar Nederland...